De oorspronkelijke aanpak van brainstormen is in 1953 beschreven door Alex Osborn in het boek Applied Imagination.
Ideegeneratie
Brainstormen is gericht op het snel genereren van een veelheid aan radicale, doorbraakideeën. Het moedigt de deelnemers aan te komen met zoveel mogelijk ideeën, die in eerste instantie vaak raar en onmogelijk lijken, maar waarvan sommige in de kern de potentie hebben om problemen op te lossen of tot nuttige innovaties te komen.
Om te voorkomen dat de stroom van ideeën stopt en de creativiteit vroegtijdig doodbloedt – met het risico dat het ‘gouden’ idee gemist wordt -, moet ten alle tijden worden voorkomen dat te vroeg geoordeeld wordt. Tijdens een brainstorm is alles gericht op het genereren van meer ideeën, die zonder kritiek of bekrachtiging worden vastgelegd. Dit heet divergeren.
Pas nadat de brainstorm stopt, vindt evaluatie plaats van de waarde van de gelanceerde ideeën en worden minder waardevolle ideeën afgevoerd en gefocust op een beperkt aantal kansrijke opties. (convergeren).
De kracht van brainstormen
Conventionele groepsprocessen waarbij machtsverhoudingen en verwachtingen een belangrijke rol spelen, voorkomen vaak dat ‘out-of-the-box wordt gedacht”. De groep komt niet verder dan analytisch denken en verwoorden ‘wat al bekend is’. Ook hebben de oordelen van groepsleden vaak een normatieve impact op het proces, waarbij deelnemers zich al vooraf proberen te conformeren aan wat ze denken dat de groep van ze verwacht. Dit slaat het creatieve proces dood en voorkomt dat het creatieve vermogen van de groep tot uiting komt. Even niet mogen oordelen vergroot de creativiteit en nivelleert de machtsverhoudingen, wat de kans op creatieve doorbraken vergroot.
Door in plaats van oordelen juist verder te redeneren op ideeën van anderen, ontstaan nieuwe ideeën en krijgen deze meer inhoud. Samen divergeren geeft vaak betere resultaten, omdat je de kennis, kunde en invalshoeken van de deelnemers combineert. Verschillend onderzoeken tonen aan dat gezamenlijk brainstormen tot betere resultaten leidt dan individueel brainstormen. Het groepsproces – het samen ontdekken – zorgt er bovendien voor dat deelnemers zich committeren aan de uitkomst. En brainstormen is ook gewoon leuk, waardoor het kan bijdragen aan de teambuilding.
Aanpak
1. Teamsamenstelling
Bepaal welke kennis, kunde en vaardigheden nodig zijn en bedenk wie deze in huis hebben. Denk ook na over de dynamiek in het team en hoe je hier mee om kunt gaan. Zit er voldoende creatieve spanning tussen de deelnemers en niet te veel? Is er misschien een moderator nodig die de brainstorm leidt?
2. Voorbereiding
Omgevingen die mensen associëren met hun normale werk, belemmeren het verlaten van de gebaande denkpaden. Overweeg daarom een locatie waar mensen zich vrij en comfortabel voelen en – heel belangrijk – niet gestoord kunnen worden. Zorg dat er flipovers, whiteboards, papier, post-its en ander materiaal aanwezig is. Zorg voor een goede uitwerking van het onderwerp waarover gaat worden gebrainstormd en uiteraard: nodig iedereen uit!
3. Kick off.
Licht de gedragsregels toe en verifieer of iedereen de verwoording van het onderwerp begrijpt en pas dit waar nodig aan. Nodig iedereen uit bij te dragen, ideeën te opperen en voort te borduren op ideeën van anderen. Spreek af wie de resultaten vastlegt.
4. Brainstorm.
Let er tijdens de sessie op dat de ideeënstroom op gang blijft. Hou de wat meer introverte deelnemers in de gaten en stimuleer deze indien nodig. Rem waar nodig de té dominante deelnemers. Stagneert de ideeënstroom of verslapt de aandacht, verleg dan de focus door het gebruik van technieken als provocatie of gidswoorden. Grijp meteen in als de gedragsregels worden overtreden en let op dat ideeën worden vastgelegd!
5. Samenvatting
Sluit de brainstorm af met het samenvatten van de resultaten. Hiermee verifieer je of alles goed in begrepen en vastgelegd en zet je de eerste stap richting convergentie. Vaak helpt het om de resultaten vervolgens te laten ordenen in logische categorieën en hier een ‘label’ aan te hangen. Soms nodigt dit uit per categorie opnieuw te gaan brainstormen en ideeën toe te voegen. Maar let op dat je niet te snel met samenvatten begint: dan mis je waarschijnlijk de beste ideeën …
6. Rapportage
Om de resultaten te borgen is het vaak verstandig deze vast te leggen. Het is echter vaak moeilijk brainstormresultaten uit te werken als traditionele rapportages en memo’s. Een techniek die wel bij uitstek geschikt is voor het vastleggen van divergerende informatie is een Mindmap.
Meer weten? Wij selecteerden de volgende boeken voor jou.Creativiteit Hoe? Zo!
Wilt u leren hoe u sneller op nieuwe ideeën komt? Wilt u de finesses van de brainstorm leren kennen zodat u die efficiënter kunt gaan toepassen? Wilt u ervaren hoe u de creativiteit bij anderen kunt aanboren? ‘Creativiteit. Hoe? Zo!’ geeft een rondleiding in uw eigen denken en helpt u