Het teamrollen-model is ontwikkeld door Meridith Belbin. Belbin is bekend is door zijn onderzoek naar de effectiviteit van managementteams. De indeling met 9 rollen, die bekend staan als ‘Belbin-rollen’, is gebaseerd op uitgebreid wetenschappelijk onderzoek. Het model wordt gebruikt om de rolverdeling in teams zichtbaar te maken, te bespreken en eventueel te veranderen. Hierbij is het uitgangspunt dat verschillende mensen van nature verschillende voorkeursrollen hebben. Omdat alle rollen een belangrijke functie in het geheel hebben, is het van belang bij de teamsamenstelling te streven naar een gezonde mix van rollen.
Teams bestaan uit verschillende mensen, ieder met z’n eigen eigenaardigheden en z’n eigen gebruiksaanwijzing. Maar ook met z’n eigen favoriete rol. In teams zie je dat telkens dezelfde pietje-precies de planning maakt. Je ziet dat altijd dezelfde de boel even flink opjut. Mensen hebben sterk de neiging om in teams telkens dezelfde rol te pakken. Dat is heel handig want dan weet je tenminste wat je aan elkaar hebt. Maar het is ook wel wat benauwend: er zijn meer rollen die je kunt oppakken.
Belbin is op basis van onderzoek tot acht teamrollen gekomen:
- plant, denker
- monitor, toetser, waarschuwer
- voorzitter, coördinator
- vormer, vormgever
- bedrijfsman, werker
- onderzoeker, brononderzoeker
- groepswerker
- zorgdrager, afmaker
- later is hier nog de rol van specialist aan toegevoegd
Bedrijfsman, werker
Nuchter, ordelijk en taakgericht. De harde werker, met een groot praktisch inzicht en organisatietalent. Betrouwbaar, consciëntieus en plichtsgetrouw.
Zwakheden: soms weinig flexibel, voorspelbaar en behoudend.
Brononderzoeker
Extravert, enthousiast en avontuurlijk. De netwerker, die makkelijk contacten legt en onderhoudt en altijd op zoek is naar nieuwe kansen en mogelijkheden.
Zwakheden: snel verveeld, nonchalant met betrekking tot details.
Plant, denker
Solistisch, rijk aan verbeelding en fantasie. Een creatieve denker en vrije geest.
Zwakheden: is sterk op innerlijke denkwereld gericht en kan daardoor verstrooid en afwezig lijken. Trekt zich weinig aan van protocol en conventies.
Monitor, toetser, waarschuwer
Verstandig, bedachtzaam en kritisch. De analyticus, koel en objectief, die over veel kennis beschikt.
Zwakheden: soms te voorzichtig en afwachtend. Door zijn kritische zin en relativerend vermogen weinig inspirerend en weinig in staat anderen te motiveren.
Vormer
Extravert en dynamisch, gepassioneerd en wilskrachtig. Sterke drang om te presteren, zoekt de uitdaging, gaat tot het uiterste en weet mensen in beweging te krijgen.
Zwakheden: is ongeduldig en kan driftig reageren als hij wordt tegengewerkt. Heeft de neiging anderen te provoceren en gevoelens te kwetsen.
Coördinator, voorzitter
De natuurlijke coördinator, die de procedures aangeeft, bedoelingen verheldert en samenvat wat iedereen wil. Heeft een goede antenne voor de talenten van anderen.
Zwakheden: zet graag anderen aan het werk en kan goed werk delegeren, ook het eigen werk. Kan een beetje manipulatief zijn in de poging alle neuzen één kant op te krijgen.
Zorgdrager, afmaker
Nauwgezet, zorgzaam en zorgvuldig. Voelt aan wat er mis kan gaan, bewaakt de kwaliteit en de veiligheid en kan goed dingen afmaken.
Zwakheden: kan overbezorgd zijn en zich druk maken over de kleinste dingen, kan moeilijk iets uit handen geven.
Groepswerker
Behulpzaam en attent, gericht op het scheppen van sfeer en het zoeken van de onderlinge verbinding. Diplomatiek, kan met iedereen overweg.
Zwakheden: kan te meegaand zijn, kan moeilijk omgaan met conflicten en kan daardoor in kritieke momenten moeilijk een beslissing nemen.
Specialist
De toegewijde vakman. Een stille eenling, die zich in een team niet zo thuis voelt, en zijn bijdrage levert door veel te weten van een doorgaans beperkt vakgebied.
Zwakheden: waagt zich niet gauw buiten het eigen vakgebied en is weinig geïnteresseerd in de complementaire bijdragen van anderen.
Managementmodellensite.nl wijdt een speciale site aan teamrollen. Klik hier voor meer info.
Meer weten? Wij selecteerden de volgende boeken voor jou.Samenwerken in projecten
‘Samenwerken in projecten – De teamrollen van Belbin voor studenten’ is geschreven om je op een praktische manier kennis te laten maken met de teamrollen van Belbin. Het samenwerkingsmodel van Meredith Belbin is heel belangrijk bij het verkrijgen van inzicht in de wijze waarop teams functioneren. Het is een verrijking
Leve het verschil!
Meer dan ooit zijn teams dynamische eenheden die in steeds minder tijd steeds beter moeten presteren. maar hoe doet u dat als het team steeds wijzigt en de teamleden allemaal hun eigen manieren van denken en werken hebben? ‘Leve het verschil!’ is een optimistisch boek dat laat zien hoe u
De Belbinbenadering
Sinds jaren wordt het model van Belbin succesvol toegepast voor teamcoaching. Minder bekend is de schat aan mogelijkheden van de Belbin benadering voor individuele coaching en loopbaanbegeleiding. Dit boek voorziet in deze leemte. Het geeft handvatten om de eenvoudig herkenbare – maar wetenschappelijk gefundeerde – Belbinrollen als basis te gebruiken
De plant
Als er één Belbin teamrol-benaming is die stof doet opwaaien, is het wel de Plant. Een absurde naam, eigenlijk, die je meteen op een verkeerd been zet, die je associëren kan met groeien en bloeien, maar ook met vegeteren en weggestopt zijn achter een vitrage in een stil hoekje van